‌انقلاب صنعتی چهارم: دیجیتالی شدن شهرها

ترجمه:

مطهره مظفری، دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری دانشگاه تهران

بردیا کاج، دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری دانشگاه تهران

جهان دائماً در حال پیشرفت است و مردم به دنبال منابع، فرصت‌ها و راه‌هایی برای ایجاد یک زیستگاه پیشرفته هستند. پس از انقلاب صنعتی، قلمرو انسانی شاهد تغییری گسترده در سبک زندگی بود که منجر به توسعه سریع شهری شد. در کنار ارتقاء مهارت، جهان با مسائل متعددی مانند افزایش جمعیت، تغییرات مداوم اقلیمی، کمبود فزاینده‌ی آب و کاهش منابع مواجه است.

شهرها روز به روز بزرگ‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند. شبکه‌ی فضاها وسیع‌تر از چیزی می‌شوند که بتوان آن را کنترل کرد. بنابراین، ابتکار پروژه‌های «شهر هوشمند»¹ در سراسر جهان برای درک پیچیدگی محیط ساخته‌شده در حال گسترش است.

مفهوم شهر هوشمند

پروژه شهر هوشمند شکاف بین عوامل اجتماعی و فناوری را پر می‏کند. این یک جهش به سمت سازماندهی پیشرفته‌ی یک مکان برای بهبود زندگی مردم آن است. هدف شهر هوشمند بر نوسازی فضاهای شهری، توسعه فرصت‌های اقتصادی، بهبود خدمات عمومی، فراهم کردن امکانات رفاهی روزمره و تسریع مشارکت شهروندان متمرکز است.

فناوری نقش کلیدی در دستیابی و حفظ یک شهر هوشمند ایفا می‌کند. تلفیق فناوری موجب بهبود بهره‌وری انرژی، کیفیت هوا، کاهش تراکم ترافیک و جمع‌آوری زباله می‌شود و تأثیر مثبتی بر بسیاری از جنبه‌های زندگی روزمره می‌گذارد.

رابط شهر هوشمند² چارچوبی است که به شهرداری‌ها و شهروندان در توسعه، تجزیه و تحلیل و نگهداری به موقع داده‌ها کمک می‌کند. همچنین این بانک داده موجب تصمیم‌گیری کارآمدتر برای بهبود کیفیت زندگی نیز می‌شود. راه‌حل‌های هوشمندانه مانند حسگرها، تجارت الکترونیک، سیگنال‌دهی هوشمند، سیستم پارکینگ، کنتورهای هوشمند، چراغ‌های خورشیدی، حسگرهای نظارت بر کیفیت هوا و آب، و سیستم‌های نظارت شهری، حل مسئله را آسان‌تر می‌کنند و کیفیت زندگی را افزایش می‌دهند.

همزاد دیجیتال³

همزاد دیجیتال یک نمونه‌ی مجازی از دنیای فیزیکی است. این کپی دقیق از شهر هوشمند، به تجسم آنی نبض شهر کمک می‌کند. این نمونه‌های مجازی قبل از اجرای استراتژی‌های جدید به عنوان نمونه‌ی آزمایشی و اولیه عمل می‌کنند. حتی برای کاربران آنی⁴ مانند آتشنشان‌ها، نمونه‌های مجازی به پیش‌بینی محل آتش‌سوزی و رفتار آن کمک می‌کنند. همزادهای دیجیتال شهر هوشمند نه تنها مدل سه بعدی مجازی را حس می‌کند، بلکه به درک بهتر از جامعه نیز کمک می‌کند. هر جامعه‌ای با نگاهی اجمالی به کمبودهایش، می‏تواند محیط زیست و خدمات را بهبود بخشد. همزاد دیجیتال به برنامه‌ریزان اجازه می‌دهد تا حرکت ترافیک را مورد بررسی قرار دهند و آن را بهینه کرده و تصمیمات موثرتری بگیرند. تصمیمات پژوهش‌محور باعث صرفه‌جویی در زمان و طراحی و برنامه‌ریزی با ساختار مناسب می‌شود.

پارامترهای اندازه‌گیری دیجیتالی شدن

شاخص‌های ارزیابی هوشمندی یک شهر را می‌توان با قضاوت درباره‌ی الگوی تحرک، کیفیت زندگی، سلامتی، رشد اقتصادی، زیرساخت‌های فیزیکی و ارزشهای دموکراتیک اندازه‌گیری کرد. البته محدودیت‌هایی برای اندازه‌گیری میزان هوشمندی وجود دارد، مانند کمک‌های مختلف دولتی، مدیریت شهری و سیستم حمل و نقل. چارچوب دیجیتالی شدن نمی‌تواند به هیچ حد و اندازه‌ای محدود گردد و بستگی به جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها دارد. بسیاری از پروژه‌های شهر هوشمند در ادامه به توسعه موضوع‌محور مانند «زندگی هوشمند»⁵ یا «تحرک هوشمند»⁶ تقسیم می‌شوند و بر توسعه یک جنبه خاص تمرکز دارند.

بهبود یکپارچگی و امکانات عمومی

دیجیتالی شدن باعث ایجاد تسهیلات شهری می‌گردد. شهرها شروع به فعالیت در شبکه‌های هوشمندی می‌کنند که تمام سیستم حمل و نقل را به هم متصل کرده است. تحرک پیشرفته زمان رسیدن از نقطه را می‌کاهد و امکان سفر ایمن‌تری را فراهم می‌سازد. شبکه‌های برق با اتصال چندین دستگاه به یکدیگر به صرفه‌جویی در انرژی و تجدید و بازسازی انرژی، معروف به اینترنت اشیا⁷، کمک می‌کنند. این دستگاه‌ها می‌توانند ماشین‌ها، دستگاه‌های ارتباطی، و خدماتی مانند ایستگاه‌های هواشناسی، سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، پنل‌های خورشیدی، وسایل نقلیه الکتریکی، ماشین‌های لباسشویی، یا سایر لوازم خانگی باشند.

گامی به سوی یک محیط زیست پایدار و انعطاف‌پذیر

اصلاحات مبتنی بر پژوهش و نظرسنجی، دقیق‌تر و مقرون به صرفه‌تر هستند. اطلاعات آنی منابع، امکان تولید و مصرف سازمان‌یافته‌تری را فراهم می‌کنند. اثر دیجیتال فراتر از حفظ یک محیط زیست پایدار با هشدار دادن نسبت به بلایای طبیعی عمل می‌کند. سیستم‌های هشدار اولیه برای زلزله یا طوفان‌ها فرصت لازم را برای اقدامات احتیاطی و کاهش خطرات احتمالی فراهم می‏آورد و واکنش و جبران پس از حادثه را بهبود می‌بخشد.

افزایش مشارکت شهروندان

قوانین مدنی بهبود یافته و فناوری بستری برای شهروندان ایجاد خواهد کرد که با مشارکت خود موجب تقویت و بهبود جامعه شوند. درگاه‌های الکترونیکی دولتی مانند سیستم‌های جمع‌آوری آنلاین مالیات، خدمات مرتبط با گذرنامه، و برنامه‌هایی که شامل پاداش می‌شوند مانند هکاتون‌ها⁸، به مردم اجازه می‌دهند تا با سیستم دولتی در ارتباط باشند.

شکوفایی بخش گردشگری

دیجیتالی شدن شهرها نقش عمده‌ای در گسترش حوزه گردشگری ایفا کرده است. رشد سریع، سیاست‌گذاران را مجبور به تفسیر مجدد تجربه گردشگران و فعالیت‌هایی در جهت رشد اقتصادی کرده است. سیاست‌هایی مانند مالیات اندک، امنیت اجتماعی، تشویق کسب‌وکارهای جدید، و توجه به منافع گردشگر، بازاریابی گردشگری را ارتقا داده است.

چالش ها

در میان پیشرفت‌های تکنولوژیکی روزمره، دیجیتالی شدن شهرها با طیف وسیعی از چالش‌ها روبه‌رو است. موجودیت کلیدی چارچوب شهر هوشمند، داده‌های آن است. اگر داده‌ها به خوبی پردازش نشوند، به عنوان یک دارایی ارزشمند و مفید برای سیاست‌گذاران به حساب نمی‌آیند. فقدان کارمندان ماهر، داده‌های متناقض، عدم اشتراک‌گذاری داده‌ها، و یک چارچوب غیر استراتژیک می‌تواند به ایجاد یک محیط شهری ویرانگر منجر شود. علاوه بر این، پژوهش‌های پیشرفته به سرمایه‌گذاری و منابع قابل اعتماد نیاز دارد. بودجه و مکانیسم‌های مالی ناپایدار و بی‌ثبات از دیگر چالش‌های مسیر پیشرفت است.

آینده همین حالا است: چهارمین انقلاب صنعتی

در دنیای پست مدرن شهرنشینی بی‌پایان، زمان درک جزئیات دیجیتالی شدن شهرها فرا رسیده است. مفهوم شهرهای هوشمند از تصورات امروزی گسترده‌تر و پیچیده‌تر است. دیجیتالی شدن شهرهای هوشمند نباید تنها یک موضوع پرهیاهو باشد؛ بلکه، برای دستیابی به اهداف آینده نیاز به تلاش‌هایی جمعی و فوق‌العاده دارد.

Smart city projects ↩︎
Smart city interface ↩︎
Digital Twin ↩︎
Real-time users ↩︎
Smart living ↩︎
Smart mobility ↩︎
Internet of things ↩︎
Hackathons: رویدادهایی که در آن تعداد زیادی از افراد برای شرکت در برنامه‌نویسی مشترک با یکدیگر ملاقات می‌کنند ↩︎

منابع

[1] The 4th Industrial Revolution: Digitalization of Cities – RTF | Rethinking The Future (rethinkingthefuture.com)